ელემენტები - აზოტი

აზოტი

აზოტის ელემენტი

<---Carbon ჟანგბადი --->
  • სიმბოლო: ნ
  • ატომური ნომერი: 7
  • ატომური წონა: 14.007
  • კლასიფიკაცია: გაზი და არამეტალი
  • ოთახის ტემპერატურის ფაზა: გაზი
  • სიმჭიდროვე: 1.251 გ / ლ @ 0 ° C
  • დნობის წერტილი: -210.00 ° C, -346.00 ° F
  • დუღილის წერტილი: -195,79 ° C, -320,33 ° F
  • აღმოაჩინა: დენიელ რუტერფორდმა 1772 წელს


აზოტი პერიოდული ცხრილის 15 სვეტის პირველი ელემენტია. ის არის 'სხვა' არამეტალური ელემენტების ჯგუფში. აზოტის ატომებს აქვთ შვიდი ელექტრონი და 7 პროტონი, რომელთა გარსში ხუთი ელექტრონია.

აზოტი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს დედამიწაზე მცენარეთა და ცხოველთა ცხოვრებაში აზოტის ციკლის მეშვეობით. დააჭირეთ აქ, რომ გაიგოთ მეტი აზოტის ციკლი .

მახასიათებლები და თვისებები

სტანდარტულ პირობებში აზოტი არის უფერო, უგემოვნო, უსუნო გაზი. იგი ქმნის დიატომიურ მოლეკულებს, რაც ნიშნავს, რომ აზოტის გაზში თითო აზოტის ორი ატომია თითო მოლეკულაში (Nორი) ამ კონფიგურაციაში აზოტი ძალიან ინერტულია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ის ჩვეულებრივ არ რეაგირებს სხვა ნაერთებთან.

აზოტი ხდება თხევადი -210.00 გრადუსზე. თხევადი აზოტი წყალს ჰგავს.

აზოტის ატომებთან საერთო ნაერთებში შედის ამიაკი (NH)3), აზოტის ოქსიდი (Nორიო), ნიტრიტები და ნიტრატები. აზოტი ასევე გვხვდება ორგანულ ნაერთებში, როგორიცაა ამინები, ამიდები და ნიტრო ჯგუფები.

სად არის აზოტი დედამიწაზე?

მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ ხშირად ვუწოდებთ ჰაერს, რომელსაც ვსუნთქავთ, როგორც 'ჟანგბადი', ჩვენს ჰაერში ყველაზე გავრცელებული ელემენტია აზოტი. დედამიწის ატმოსფერო არის 78% აზოტის გაზი ან Nორი.

მიუხედავად იმისა, რომ ამდენი აზოტია ჰაერში, დედამიწის ქერქში ძალიან ცოტაა. ის გვხვდება ზოგიერთ საკმაოდ იშვიათ მინერალში, მაგალითად მარილწყალში.

აზოტი აგრეთვე გვხვდება დედამიწის ყველა ცოცხალ ორგანიზმში, მათ შორის მცენარეებსა და ცხოველებში. იგი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ცილებსა და ნუკლეინის მჟავებში.

როგორ გამოიყენება აზოტი დღეს?

აზოტის ძირითადი სამრეწველო გამოყენება არის ამიაკის დამზადება. პროცესს, რომლის დროსაც აზოტი გამოიყენება ამიაკის შესაქმნელად, ჰაბერის პროცესი ეწოდება, სადაც აზოტი და წყალბადის კომბინირება ხდება NH– ს შესაქმნელად.3(ამიაკი). ამის შემდეგ ამიაკს იყენებენ სასუქების, აზოტის მჟავისა და ასაფეთქებელი ნივთიერებების შესაქმნელად.

ბევრი ასაფეთქებელი ნივთიერება შეიცავს აზოტს, როგორიცაა TNT, ნიტროგლიცერინი და იარაღის ფხვნილი.

აზოტის გაზის ზოგიერთი პროგრამა მოიცავს სუფთა საკვების შენარჩუნებას, უჟანგავი ფოლადის წარმოებას, ხანძრის საშიშროების შემცირებას და ინტენსიურ ნათურებში გაზის ნაწილს.

თხევადი აზოტი გამოიყენება როგორც გამაგრილებელი საშუალება, რომ ცივი იყოს. იგი ასევე გამოიყენება ბიოლოგიური ნიმუშებისა და სისხლის კრიოშენახვის დროს. დაბალი ტემპერატურის მეცნიერული ექსპერიმენტების ჩატარებისას მეცნიერები ხშირად იყენებენ თხევად აზოტს.

როგორ აღმოაჩინეს?

აზოტი პირველად იზოლირებული იქნა შოტლანდიელმა ქიმიკოსმა დანიელ რუტერფორდმა 1772 წელს. მან გაზს 'მავნე ჰაერი' უწოდა.

სად მიიღო აზოტმა თავისი სახელი?

აზოტის სახელი დაარქვა ფრანგმა ქიმიკოსმა ჟან ანტუან ჩაპტალმა 1790 წელს. მან მას სახელი მიენიჭა მინერალის ნიტერის მიხედვით, როდესაც აღმოაჩინა, რომ ნიტერი შეიცავს გაზს. Niter ასევე მოუწოდა saltpeter ან კალიუმის ნიტრატი.

იზოტოპები

აზოტის ორი სტაბილური იზოტოპი არსებობს: აზოტი -14 და აზოტი -15. აზოტის 99% -ზე მეტი სამყაროში არის აზოტი -14.

საინტერესო ფაქტები აზოტის შესახებ
  • თხევადი აზოტი ძალიან ცივია და შეხებისთანავე გაყინავს კანს, რაც იწვევს ძლიერ დაზიანებას და ყინვას.
  • ფიქრობენ, რომ იგი მასობრივად სამყაროს მეშვიდე ადგილზეა.
  • აზოტი მასაზე მეოთხე ყველაზე მდიდარი ელემენტია ადამიანის ორგანიზმში. ეს ადამიანის სხეულის მასის დაახლოებით სამ პროცენტს შეადგენს.
  • იგი წარმოიქმნება ვარსკვლავების სიღრმეში, პროცესით, რომელსაც ერწყმის.
  • აზოტი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს დნმ-ის მოლეკულებში.


უფრო მეტი ელემენტები და პერიოდული ცხრილი

ელემენტები
Პერიოდული ცხრილი

ტუტე ლითონები
ლითიუმი
ნატრიუმი
კალიუმი

დედამიწის ტუტე ლითონები
ბერილიუმი
მაგნიუმი
კალციუმი
რადიუმი

გარდამავალი ლითონები
სკანდიუმი
ტიტანი
ვანადიუმი
ქრომი
მანგანუმი
რკინა
კობალტი
ნიკელი
სპილენძი
თუთია
ვერცხლისფერი
პლატინა
ოქრო
მერკური
გარდამავალი პერიოდის მეტალები
ალუმინის
გალიუმი
მწამს
ტყვია

მეტალოიდები
ბორი
სილიციუმი
გერმანიუმი
დარიშხანი

არამეტალები
წყალბადის
Ნახშირბადის
აზოტი
ჟანგბადი
ფოსფორი
გოგირდი
ჰალოგენები
ფტორი
ქლორი
იოდი

კეთილშობილი გაზები
ჰელიუმი
ნეონი
არგონი

ლანთანიდები და აქტინიდები
ურანი
პლუტონიუმი

მეტი ქიმიის საგნები

მატერია
ატომი
Მოლეკულები
იზოტოპები
მყარი, სითხეები, გაზები
დნობა და დუღილი
ქიმიური კავშირი
Ქიმიური რეაქციები
რადიოაქტიურობა და რადიაცია
ნარევები და ნაერთები
ნაერთების დასახელება
ნარევები
ცალკეული ნარევები
გადაწყვეტილებები
მჟავები და ბაზები
კრისტალები
ლითონები
მარილები და საპნები
წყალი
სხვა
ტერმინების განმარტება და ტერმინები
ქიმიის ლაბორატორიის აღჭურვილობა
Ორგანული ქიმია
ცნობილი ქიმიკოსები